Jakość żywności spożywanej przez nas na co dzień, ma ogromny wpływ na nasze zdrowie. Niestety w czasach, w których żyjemy zakup 100% naturalnej żywności jest prawie niemożliwy. Surowce chemiczne są stosowane zarówno w produkcji, jak i przetwarzaniu żywności, takim jak suszenie, pasteryzacja czy fermentacja. Są one stosowane przez wszystkie segmenty spożywcze, takie jak browary, młyny, sektor rolniczy, mleczarnie, piekarnie, cukiernie czy rzeźnie.
Jakie zastosowanie mają substancje chemiczne?
Branża spożywcza jest najbardziej zróżnicowanym rynkiem przemysłowym. Szeroka gama produktów, sposób ich przechowywania i niska trwałość żywności, wymusiły wprowadzanie nowoczesnych procesów produkcyjnych. Przemysł spożywczy oferuje coraz to nowe i bardziej zróżnicowane artykuły z dużą ilością zamienników. Producenci konkurując nieustannie ze sobą, koncentrują się na smaku i wyglądzie produktu, ale również na wydłużeniu okresu przydatności do spożycia. Wprowadzając surowce chemiczne, mogą łatwiej sprostać oczekiwaniom konsumentów. Produkty chemiczne stosowane są na wszystkich etapach produkcji żywności, od nawożenia po pasteryzację i etap końcowy, którym jest półka sklepowa. Poprawiają ich wygląd, smak i zapach produktów spożywczych, a działając jako konserwanty, hamują aktywność mikroorganizmów, zapobiegając marnotrawieniu żywności. Substancje chemiczne w branży spożywczej, mają również zastosowanie w końcowym etapie, jakim jest produkcja opakowań dedykowanych do kontaktu z żywnością, np. folii, pojemników czy innych.
Substancje chemiczne stosowane w przemyśle spożywczym:
Węglan sodu– oznaczony na opakowaniach artykułów symbolem E500. Ma postać białego, krystalicznego proszku dobrze rozpuszczalnego w wodzie. Służy jako regulator kwasowości, do spulchniania produktów spożywczych oraz utrzymuje ich właściwe pH. Używany w dżemach, lodach, budyniu, maśle, krakersach czy produktach czekoladowych.
Chlorek potasu- czyli związek o symbolu E508. Pełni głównie rolę konserwantu i regulatora kwasowości. Ponieważ ma smak soli, jest używany do produkcji żywności. Najczęściej stosowany w przetwórstwie mięsnym, jest składnikiem kiełbas, konserw czy kotletów.
Kumaryna- to związek chemiczny stosowany głównie w branży tytoniowej i spirytusowej. Kumaryna służy jako substancja maskująca pewne zapachy oraz do barwienia różnego rodzaju alkoholi. Jej nadmierne spożycie może prowadzić do nieprzyjemnych konsekwencji zdrowotnych, takich jak marskość wątroby czy rak wątroby. Z tego powodu zwartość kurkumy w produkcie nie może być większa niż dwa miligramy na jeden kilogram gotowego produktu.
Mleczan etylu- charakteryzuje się łagodnym, mlecznym zapachem. Naturalnie występuje w wielu produktach pochodzenia zwierzęcego i roślinnego, np w winie, kurczaku i niektórych owocach. Jako surowiec chemiczny, ma zastosowanie jako dodatek do żywności, a ze względu na fakt, iż jest bezpieczny dla ludzi, można go stosować bez obawy o zdrowie.
Kwas solny- stosowany głównie w przemyśle mleczarskim, jako dodatek do twarogów, serów homogenizowanych, czy jogurtów. Pełni funkcję regulatora kwasowości.
Rodzaje opakowań stosowanych w przemyśle spożywczym
Sposób przechowywania produktów spożywczych to kluczowy aspekt tego sektora. Różni się on w zależności od konsystencji produktu (płynny lub stały), metod konserwacji i pakowania (worki, butelki, pudełka). Pomieszczenia służące do przechowywania żywności, muszą utrzymywać odpowiednią temperaturę i wilgotność dostosowaną do przechowywanego produktu. Jednym ze sposobów pakowania jest konserwacja, która ma zastosowanie głównie w przemyśle mięsnym i rybnym. Do tego procesu służy głównie ocynkowana stal niskowęglowa lub blacha aluminiowa. Ogromne zastosowanie w branży spożywczej mają opakowania szklane, których główną zaletą jest fakt, że są obojętne chemicznie i mogą być używane wielokrotnie. Najczęściej stosowanym opakowaniem, są jednak pojemniki z tworzyw sztucznych, charakteryzujące się odpornością na związki chemiczne, lekkością i podatnością na formowanie. Stosowane w przemyśle mięsnym, owocowo-warzywnym, rybnym, mleczarskim, cukierniczym i wielu innych.
Czystość w przemyśle spożywczym
Mycie i dezynfekcja to niezwykle istotne elementy procesu produkcji żywności, wpływające na bezpieczeństwo i jakość wytwarzanych artykułów spożywczych. Mają ogromny wpływ na gwarancję trwałości produktów spożywczych, zminimalizowania zagrożeń związanych z ich produkcją, a także stworzenia czystego miejsca pracy. Zastosowanie wysokiej jakości środków czyszczących i odpowiednich procesów dezynfekujących, może skutecznie zapobiegać skażeniu mikrobiologicznemu, które może doprowadzić do obniżenia jakości produktu, uszczerbku na zdrowiu, a nawet zagrażać życiu.Wyróżnia się trzy czynniki odpowiedzialne za obecność zanieczyszczeń w produktach spożywczych:
- biologiczne – np. mikroorganizmy lub toksyny,
- chemiczne – np. pozostałości środków czyszcząco-dezynfekujących, smarów,
- fizyczne – np. piasek i kamienie.
Prawidłowo przeprowadzony proces czyszczenia i dezynfekcji powinien usunąć wszystkie niepożądane zanieczyszczenia.
Sektor spożywczy musi zmieniać się i korzystać z nowoczesnych technologii, aby sprostać wymaganiom klientów. Oczekują oni zdrowej i bezpiecznej żywności, a jednocześnie zwracają uwagę na wygląd produktu. Aby spełnić te oczekiwania, niezbędne jest wspomaganie się substancjami chemicznymi. Ważne jest, aby cały proces produkcji dawał idealny produkt finalny z równoczesnym zachowaniem bezpieczeństwa dla naszego zdrowia i życia.